Przedszkolna trylogia – „Ja i moja siostra Klara”, „Ja, Klara i zwierzaki”, „Sto pociech z Klarą” Dimiter Inkiow

Żałuję, że nie znałam jej wcześniej. Wtedy nasza ulubiona seria dla przedszkolaków byłaby nią od dawna, a nie dopiero od kilku tygodni. Książki o Klarze i jej młodszym bracie z miejsca podbiły serca całej naszej rodziny, łącznie z babcią, która skwitowała je krótkim: „Rewelacja!”. Mimo że nakład książek Ja i moja siostra Klara oraz Sto pociech z Klarą już się wyczerpał, a Klara i zwierzaki lada moment podzielą ich los, nadal możecie znaleźć książki Dimitera Inkiowa w bibliotekach. A jeśli wykażecie się cierpliwością, na jesieni będziecie mogli je kupić w nowej, miękkiej oprawie, bo wydawnictwo Tatarak już zapowiedziało dodruk wszystkich trzech tomów. Trzymajcie rękę na pulsie!

Dimiter Inkiow najpierw oczarował nas swoją przystępną interpretacją mitów greckich i najsłynniejszych legend europejskich (TU recenzja), a dopiero później poznaliśmy serię, która przyniosła mu największą popularność. Wydawnictwo Tatarak wydało trzy tomy opowiadań o Klarze i jej młodszym bracie, ale bułgarski pisarz ma ich na swoim koncie ponad 30! To klasyka literatury dziecięcej, którą od niedawna polecam każdemu rodzicowi przedszkolaka. Znajdziecie w niej olbrzymią dawkę humoru, świat widziany oczami kilkulatka, a także lekki i zgrabny język. Polskiemu wydaniu towarzyszą dodatkowo pełne uroku, nakreślone jakby dziecięcą ręką ilustracje Justyny Mahboob.

Każda z książek jest zbiorem luźno powiązanych ze sobą historii. Wspólnym mianownikiem są bohaterowie oraz miejsce akcji ograniczone głównie do zamkniętych pomieszczeń: domu Klary i jej brata, a także mieszkań ciotek i ukochanego wujka Toniego, który oprócz tego, że ma gadającą papugę, zawsze obdarowuje siostrzeńców złotówką na lody. O ile w pierwszym i trzecim tomie trudno doszukać się motywu przewodniego, o tyle w Klarze i zwierzakach osią każdej historii jest przygoda ze zwierzęciem: własnym, cudzym lub bezpańskim.

Pierwszoklasistka Klara i jej młodszy o dwa lata brat nigdy się nie nudzą. Nawet jeśli nie robią nic szczególnego, i tak wesoło spędzają czas we własnym towarzystwie: kłócą się, bawią, rywalizują – jak każde rodzeństwo. Motorem ich działań bardzo często jest dobre serce i troska o innych, jednak czyste intencje nie zawsze idą w parze z… porządkiem. Skutki ich wyczynów nierzadko wystawiają cierpliwość rodziców na próbę: tak było między innymi podczas pastowania butów, kiedy czernidło nie wiadomo jak i kiedy samo rozniosło się po całej podłodze, po zbyt gorliwych porządkach, kiedy rodzice nie mogli odnaleźć swoich rzeczy, a także wtedy, gdy dzieci oddały całkiem porządne ubrania dla biednych, Klara i jej brat nigdy nie psocą naumyślnie, co najwyżej kieruje nimi nadmierna ciekawość, ale nigdy nie chcą nikomu świadomie zaszkodzić. Wprost przeciwnie! W trosce o zdrowie ciotek, które miały przyjść na podwieczorek, brat z siostrą zjedli tort, żeby się upewnić, czy był świeży z każdej strony (oraz od środka, bo „przecież każdy wie, że torty z bitą śmietaną i czekoladą psują się od środka”). Dzieciom bardzo często udaje się uniknąć kary, bo szczerość ich intencji oraz dziecięce pojmowanie świata, któremu nie można odmówić logiki, rozbrajają rozgniewanych rodziców.

– Jak wpadliście na pomysł, żeby oddać moje NOWE buty? Jak to możliwe?
– A dlaczego biedni ludzie mają nosić stare rzeczy? – spytała Klara.
– Właśnie – poparłem Klarę. – W starych rzeczach wyglądają przecież jeszcze biedniej.

Ich pomysły przyprawiają dorosłych o dreszcze: obcinają kotu wąsy za karę, że nie chce opanować sztuczek cyrkowych, wyprowadzają papugę na spacer na sznurku od latawca, dokarmiają rybki akwariowe cioci parówką, tresują pchły, farbują psa, wycinają dziury w prześcieradłach na otwory na oczy i chronią małą córeczkę swojego wujka przed brzydkimi słowami, wkładając jej zatyczki do uszu.

Dimiter Inkiow uczynił narratorem opowiadań brata Klary i dostosował język książki do możliwości percepcyjnych kilkulatka. Bezimienny brat, który zawsze pisze o sobie wielką literą (Ja), wyraża się w sposób prosty, ale inteligentny i zabawny.  Umiejętność obserwowania świata z punktu widzenia dziecka w połączeniu z dużą sympatią do małych bohaterów zaowocowała książkami, przy których nie sposób się nie uśmiechnąć. Seria o Klarze jest przykładem literatury, która pozostaje interesująca dla dziecka przez kilka kolejnych lat, a jej potencjał docenia się w pełni dopiero będąc dorosłym, podobnie jak w przypadku Mikołajka René Goscinnego i Jeana-Jacques’a Sempé. Opowiadania Dimitera Inkiowa są również cenną lekcją dla rodziców, którzy po lekturze przygód Klary i jej brata być może spojrzą bardziej pobłażliwym okiem na psoty własnych dzieci. Skoro umiemy śmiać się z wybryków wymyślonych kilkulatków, dlaczego nie możemy z podobnym luzem potraktować naszych własnych urwisów? 

Kolejność czytania poszczególnych tomów nie ma większego znaczenia, a jedynymi momentami, kiedy chronologia daje o sobie znać, są zdania otwierające dwa pierwsze zbiory:

Prawdopodobnie mnie nie znasz. Spójrz – to jestem Ja. A to jest moja siostra – Klara. Nie powinieneś nas mylić i myśleć, że jest na odwrót. [Ja i moja siostra Klara]

Pewnie mnie już znasz – to Ja. A to moja siostra Klara. Opowiadałem już wiele razy, do czego jest zdolna. [Klara i zwierzaki] 

W związku z tym, że w naszej bibliotece były dostępne jedynie drugi tom, to od niego zaczęliśmy lekturę, a dopiero później wróciliśmy do pierwszego, który cudem udało mi się zdobyć w pewnej księgarni internetowej. Bez żadnej szkody dla przyjemności płynącej z lektury! Podkreślam to, bo nawet jeśli będziecie mieli okazję przeczytać jedynie jedną z trzech części, koniecznie to zróbcie – dla siebie, ale przede wszystkim dla Waszych dzieci. Odwdzięczą się Wam szczerym śmiechem, gwarantuję. 

TYTUŁ: Ja i moja siostra Klara
TEKST: Dimiter Inkiow
TŁUMACZENIE: Monika Perzyna
ILUSTRACJE: Justyna Mahboob
LICZBA STRON: 132
OPRAWA: twarda
FORMAT: 19,5 × 24 cm
WIEK: 5+
WYDAWNICTWO: Tatarak
ROK WYDANIA: 2014 (wydanie czwarte)

TYTUŁ: Ja, Klara i zwierzaki
TEKST: Dimiter Inkiow
TŁUMACZENIE: Monika Perzyna
ILUSTRACJE: Justyna Mahboob
LICZBA STRON: 132
OPRAWA: twarda
FORMAT: 19,5 × 24 cm
WIEK: 5+
WYDAWNICTWO: Tatarak
ROK WYDANIA: 2012 (wydanie drugie)

TYTUŁ: Sto pociech z Klarą
TEKST: Dimiter Inkiow
TŁUMACZENIE: Monika Perzyna
ILUSTRACJE: Justyna Mahboob
LICZBA STRON: 132
OPRAWA: twarda
FORMAT: 19,5 × 24 cm
WIEK: 5+
WYDAWNICTWO: Tatarak
ROK WYDANIA: 2012 (wydanie pierwsze)