Książka z zagwozdkami – „Zwariowany dzień” Walter Benjamin

Walter Benjamin urodził się w 1892. Wychował się w bogatej, zasymilowanej rodzinie żydowskiej w Berlinie. Doskonale znał język francuski: przetłumaczył niektóre wiersze Charles’a Baudelaire’a, a także pierwsze tomy W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta. Namiętnie kolekcjonował bibliofilskie egzemplarze książek. Był socjologiem i krytykiem literatury, a także filozofem. Współcześnie jest uznawany za jednego z najważniejszych XX-wiecznych myślicieli. Jego prace z zakresu literatury i estetyki są często cytowane w analizach akademickich, zwłaszcza te dotyczące analizy kultury konsumpcjonizmu. W jaki sposób Walter Benjamin łączy się z literaturą dla dzieci? Zapraszam do lektury recenzji nowości z wydawnictwa ART Egmont, które stawia na oryginalne propozycje dla literackich smakoszy.

W latach 1927–1933 Walter Benjamin prowadził w niemieckim radiu program dla dziecięcych słuchaczy. W prawie dziewięćdziesięciu odcinkach poruszył wiele różnych zagadnień: od trzęsienia ziemi w Lizbonie w 1755 roku poprzez wybuch Wezuwiusza aż do najbardziej niszczycielskiej powodzi w historii Stanów Zjednoczonych nad rzeką Missisipi w 1927 roku. Na podstawie tekstu jednego z odcinków pt. Zwariowany dzień. Trzydzieści zagwozdek portugalskie wydawnictwo Bruaá wydało w 2016 roku książkę z nowatorskimi ilustracjami Marty Monteiro. Na język polski książkę przełożył Adam Lipszyc, doktor habilitowany nauk filozoficznych, profesor nadzwyczajny Polskiej Akademii Nauk, a także badacz twórczości Waltera Benjamina.

Zwariowany dzień. Trzydzieści zagwozdek został wyemitowany w Radiu Frankfurt 6 lipca 1932 roku. Surrealistyczny poemat otwierający książkę, w którym „w aucie stojąc, ludzie siedzą”, a „na mieliźnie sunie martwy zając” stanowi doskonały wstęp do pełnego niedorzeczności opowiadania o tym, jak Heinz próbuje odnaleźć swojego przyjaciela Antona, który jego zdaniem będzie w stanie pomóc mu rozwiązać zagadkę:

Rolnik widzi go często,
król rzadko,
a dobry Bóg nigdy.
Kogo?

Anton jest wykładowcą, dlatego Heinz kieruje swoje kroki do szkoły. Jednak zanim spotka przyjaciela, czeka go seria wyzwań i perypetii, o których opowiada na kolejnych czterdziestu stronach książki. Walter Benjamin ukrył w tekście 15 błędów logicznych i zadał 15 pytań, na które czytelnik – na równi z narratorem – musi znaleźć odpowiedzi. Za każdy poprawnie zidentyfikowany błąd można zdobyć jeden punkt, a za poprawną odpowiedź na pytanie aż dwa. Podejmiecie wyzwanie? 

Zwariowany dzień. Trzydzieści zagwozdek to bardzo ciekawa propozycja dla miłośników zagadek i tropicieli niedorzeczności. Problemy do rozwiązania stanowią wyzwanie nie tylko dla młodego czytelnika, ale również dla dorosłego. Od razu Wam zdradzę, że nie na wszystkie pytania udało mi się odpowiedzieć i musiałam się posiłkować kluczem, który znajduje się na końcu książki. Czasami wystarczy uważnie wczytać się w treść, innym razem trzeba wykazać się wiedzą ogólną (W którą stronę przestawia się zegar przy zmianie czasu z zimowego na letni? Kiedy księżyc rośnie, a kiedy maleje?), a jeszcze innym wiedzą matematyczną. Niektóre absurdy są widoczne na pierwszy rzut oka, inne sprytnie się ukrywają i wymagają dwu- albo i trzykrotnej lektury. Żeby było jasne – Zwariowany dzień żadną miarą nie jest książką z zagadkami detektywistycznymi, gdzie szuka się powiązań przyczynowo-skutkowych, ale podobnie jak w tego typu wyzwaniach opiera się na logicznym myśleniu. Prosta, choć naszpikowana absurdami historia Heinza i Antona jest raczej jednorazową lekturą, bo raz odnalezione błędy logiczne nie będą stanowić w przyszłości wyzwania, ale mimo to warto do niej sięgnąć. Myślenie ma ogromną przyszłość. 

TYTUŁ: Zwariowany dzień
TEKST: Walter Benjamin
TŁUMACZENIE: Adam Lipszyc
ILUSTRACJE: Marta Monteiro
LICZBA STRON: 40
OPRAWA: twarda
FORMAT: 21,5 × 28,5 cm
WIEK: 8+
WYDAWNICTWO: ART Egmont
ROK WYDANIA: 2018