Budzik, tupot małych stóp, przejeżdżająca pod oknem śmieciarka, szum wody w kranie, gwizdek czajnika, szczęk przekręcanego w zamku klucza, gwar ulicy – kolejne dźwięki układają się w znajomy podkład, który towarzyszy nam od rana aż do późnych godzin, kiedy zmęczeni w końcu przykładamy głowę do poduszki i zasypiamy. Dźwięki otaczają nas od zawsze, ale też od zawsze sami je produkujemy, tworząc wielką symfonię życia: żałosne „łe łeee” z łóżeczka, „bam bam bam” grzechotką o podłogę czy witane z wielkim entuzjazmem pierwsze „gu-gu”. Bierzemy otaczające nas dźwięki za pewnik, ale warto się czasem zatrzymać, wsłuchać w nie i zastanowić, jak dużą rolę odgrywają w naszym życiu. Doskonałym punktem wyjścia do muzycznych rozważań, a także kopalnią zaskakujących wiadomości na temat dźwięków jest 12 półtonów. Książka o muzyce wydawnictwa Druga Noga wyróżniona w Konkursie Książka Roku 2017 przez Polską Sekcję IBBY w kategorii grafika.
12 PÓŁTONÓW
W kulturze zachodniej oktawa składa się z dwunastu części zwanych półtonami. Nawet jeśli niewiele Wam to mówi, wystarczy jeden rzut okna na klawiaturę fortepianu, pianina czy keyboardu, która jest zbudowana z sekwencji siedmiu białych i pięciu czarnych klawiszy od C do H – to jest właśnie tytułowe dwanaście półtonów. Od razu warto jednak podkreślić, że Zuzanna Kisielewska, autorka tekstu, nie ograniczyła się tylko i wyłącznie do pokazania muzyki w jej zachodnim współczesnym kontekście. 12 półtonów. Książka o muzyce to muzyczna podróż zarówno w czasie, jak i przestrzeni: od słoweńskich Alp, gdzie znaleziono liczący ok. 45 000 lat instrument z kości udowej niedźwiedzia poprzez oparte na dwóch dźwiękach melodie wygrywane podczas tradycyjnych ceremonii przez Nowogwinejczyków aż do wyciskającej łzy ballady Someone like you brytyjskiej wokalistki Adele.
SPIS TREŚCI
12 półtonów. Książka o muzyce to bardzo oryginalne wydawnictwo, którego nietypowy charakter objawia się już od pierwszych stron. Intrygujące tytuły rozdziałów są zaledwie przedsmakiem tego, co znajdziemy w środku – dużo więcej jeszcze bardziej zaskakujących, czy nawet absurdalnych pytań, które pokazują, że popularnonaukowy charakter publikacji nie musi się wiązać z zastosowaniem specjalistycznego żargonu czy zachowaniem poważnego tonu.
CO TU TAK NAPRAWDĘ ZNAJDZIEMY?
12 półtonów. Książka o muzyce to zbiór bardzo krótkich, kilkuzdaniowych tekstów poruszających różnorodne zagadnienia zgrupowane w czterech kategoriach: natura dźwięków (m.in. fale dźwiękowe, częstotliwość drgań czy rytm), historia muzyki do czasów nowożytnych (od mowy matczynej przez pierwsze zapisy muzyczne i najstarsze odkryte instrumenty aż do chorału gregoriańskiego, trubadurów i narodzin opery na początku XVII wieku), znaczenie muzyki w życiu współczesnego człowieka (m.in. muzykoterapia, muzyka windowa czy wpływ muzyki na wydajność organizmu i umysłu ludzkiego) oraz aktywność mózgu w odbiorze muzyki (m.in. „efekt Mozarta”, amuzja, czyli głuchota dźwiękowa czy pamięć palców).
CIEKAWOSTKI
Książkę Zuzanny Kisielewskiej czyta się z tym większą przyjemnością, że wszędzie tam, gdzie to możliwe, autorka przytacza ciekawe przykłady z życia codziennego, a także powołuje się na doświadczenie konkretnych osób: zarówno tych powszechnie kojarzonych, jak i zupełnie nieznanych, ale interesujących ze względu na szczególne umiejętności. Lektura 12 półtonów. Książki o muzyce okazała się dla mnie zaskakująca pod wieloma względami. Zrozumiałam dzięki niej, na czym polega przewaga rytmu nad melodią, dowiedziałam się, że dźwięk grany przez 10 skrzypków brzmi tylko dwa razy głośniej, niż gdyby był zagrany przez tylko jednego muzyka (podobnie jak wrażenie słodkiego smaku nie rośnie wprost proporcjonalnie do liczby włożonych jednocześnie do ust malin), a Europejczycy nie są w stanie zaśpiewać, a w wielu przypadkach również usłyszeć różnicy w najmniejszych odległościach między dźwiękami w muzyce hinduskiej. Autorka przekonująco wyjaśnia, dlaczego wielu Azjatów ma słuch absolutny, dlaczego chirurgom lepiej się operuje przy dźwiękach muzyki i podpowiada, jak najłatwiej pozbyć się robaków usznych, czyli natrętnych melodii, które nucimy wbrew własnej woli. Króciutkie artykuły są nasycone ciekawostkami, a prosty, przyjazny język sprawia, że lektura zainteresuje zarówno dzieci, jak i dorosłych.
ILUSTRACJE
12 półtonów. Książka o muzyce zdobyła wyróżnienie Polskiej Sekcji IBBY w konkursie Książka Roku 2017 za ilustracje i koncepcję graficzną książki. Autorami szaty graficznej są Jerzy Gruchot i Wojciech Koss ze studia projektowego Full Metal Jacket. Proste, graficzne ilustracje w nasyconych barwach nadają jednolity ton publikacji i idealnie komponują się w treścią, podkreślając jej żwawy rytm.
TYTUŁ: 12 półtonów. Książka o muzyce
TEKST: Zuzanna Kisielewska
ILUSTRACJE: Jerzy Gruchot, Wojciech Koss
LICZBA STRON: 128
OPRAWA: twarda, płócienna
FORMAT: 22,5 × 25,5 cm
WIEK: 9+
WYDAWNICTWO: Druga Noga
ROK WYDANIA: 2017